පැනරෝසොයික් කාළ රාමුව PHANEROZOIC EON | ||
ERA යුගය | PERIOD කාල පරිච්චේදය | වකවානුව |
සෙනෙසෝයික් CENOZOIC | හොලෝසීන් - Holocene | වසර 10000 කර පෙර |
පේලියොසීන - Pleistocene | වසර මිලියන 1.7 -10000 පෙර | |
ප්ලියෝසීන = Pliocene | වසර මිලියන 5 - 1.7 පෙර | |
මයෝසීන - Miocene | වසර මිලියන 23 - 5 | |
Oligocene ඔලිගෝසීන් ප්රථම වානරයන් ඇතිවීම | වසර මිලියන35 - 23 පෙර | |
ඉයෝසීන -Eocene ක්ෂීරපායීන් ජලමය ජීවිතයකට පුරුදුවීම, අන්දීස් කඳුවැටිය නිර්මාණය වීම | වසර මිලියන 57 - 35 පෙර | |
පේලියෝසීන - Paleocene මාංශ භකක්ෂකයින් ඇතිවීම මහද්වීප නිර්මාණය වීම ආරමභය (form) | වසර මිලියන 65 - 57 පෙර | |
මෙසොසොයික් MESOZOIC උරගයන්ගේ යුගය | ක්රෙටේසියස් - Cretaceous | වසර මිලියන 145 - 65 පෙර
|
ජුරාසික් - Jurassic | වසර මිලියන 210 - 145 පෙර | |
ට්රයාසික් - Triassic | වසර මිලියන 245 - 210 පෙර | |
පේලියෝසොයික් PALEOZOIC ජීවය ආරම්භය හා පරිණාමය වීම මුහුදින් ජීවය පටන්ගෙන ගොඩබිමට පෑමිණීම | පර්මියන් - Permian ට්රයිලාබයිටයන් වැනි සත්ව විශේෂ මහා වඳවීමකට ලක්වීම පරිසර වෙනස්විම් නිසා කොරල් විනාශ වීම සයකැඩ් වැනි හා කේතුධර ශාක ඇතිවීම පැන්ගියාව සෑදීම හා භූ ස්කන්ධ ලෙස පාවීම | වසර මිලියන 245 - 210 පෙර |
Carboniferous - කාබනිෆොරස් අද ගල් අඟුරු හා ඛණිජ තෙල් නිධි බවට පත්වී ඇති ගොහොරු බිම් වනාන්තර ඇතිවීම හා ඒවා පොළව යට තැන්පත් වීම, සමහර උභය ජීවීන් මුහුදෙන් ගෝඩබිමට ආගමනය. මීමන, ලයකොපොඩ් ශාක ඇතිවීම | වසර මිලියන 245 - 210 පෙර | |
Devonian - ඩෙවෝනියන් ඇටකටු සහිත මසුන් ඇතිවීම විශාල මීමන ශාක වලින් ගොඩබිම වැසී යාම | වසර මිලියන 290 - 245 පෙර | |
Silurian - සිලුරියන් ගොනුස්සා වැනි ප්රථම හුස්ම ගන්නා (air-breathing) සතුන් බිහිවීම පෘෂ්ඨවංශික එනම් කොඳුඇට පේලියක් තිබෙන සතුන් මුහුදේ බිහිවීම. හකුඇට සහිත මසුන් ඇතිවිම හා කොරළ් ඇතිවීම. වාහිණික (Vascular) ශාක ගොඩබිමට පැමිණිම හා ප්රතම ගොඩබිම ජීවය ඇතිවීම | වසර මිලියන 410 - 360 පෙර | |
Ordovician - ඕර්ඩෝවිසියන් ට්රයිලෝබයිටයන් බහුල වීම හා පෘශ්ඨවංශික (vertebrate)එනම් කොඳු ඇට පෙලක් නොමැති මසුන් ඇතිවීම | වසර මිලියන 440 - 410 පෙර | |
කේම්බ්රියන් Cambrian ට්රයිලෝබයටයන් (invertebrates)වැනි මුහුදු සතුන් ඇතිවීම, මුහුදු පාසි (Seaweed) කැදලි ලෙස ගොඩබිම ඈදීම. ගොන්ඩවානව (Gondwanaland) නම් සුපිරි මහද්වීමය නිර්මාණය වීම | වසර මිලියන 570 - 440 පෙර | |
ප්රාග් කේම්බ්රීය කාල රාමුව Pre-Cambrian or Cryptozoic EON | ||
ප්රොටොසොයික් PROTEROZOIC ඉතා සුමුදු ශරිර සහිත ප්රථම මුහුදු ජීවීම වසර මිලියන 900කට පෙර ඇතිවීම මුහුදේ බහූ සෛලික (Eucaryotic cells) ජිවින් හා ඇල්ගී ඇතිවීම. | වසර මිලියන 570 - බිලියන 2.5 කට පෙර | |
ආචියන් - ARCHEAN ඒක සෛලික ජීවීන්, බැකටිරියා, නිල් හා කොළ ඇල්ගී මුහුදේ ඇතිවී ඔක්සිජන් නිශ්පාදනය වී පරිසරය ඊලඟ උසස් ජීවීන් ඇතිවීමට සූදානම් වීම පෘතුවියේ භූ ගර්බය හා පෘශ්ඨය (crust) තහවුරුවීම (Consolidation) | වසර බිලියන 3.8 - 2.5 දක්වා | |
හේඩ්න් Hadean පෘතුවිය බිහිවීම | වසර බිලියන 4.6 පෙර | |
විශ්වය බිහිවීම | වසර බිලියන 6- 20 |