කැවුම් පෙවුම් නැවැතිණ. දෙඩුම් කියුම් නැවැතිණ. වැයුම් ගැයුම් නැවැතිණ. සියල්ලෝ යුවති පති දෙ දෙනා පිරි වරා හිඳ ගත් හ. මහත් නිශ්ශබ්දතාවයෙක්‌ පැවැතුණේ ය.
ප්‍රීති නාද මධ්‍යයෙහි කපට හාමි නැගී සිටියේ ය. ඇත සිටි අය ළං ළං වන්නට පටන් ගත්හ. නිශ්ශබ්දතාවය කැඩුණේ ය. කපට හාමි දේශනයට පටන් ගත.
"යුවති පතියෙනි, නෑදෑ මිතුරෙනි, මම මහත් පිනැත්තෙක්‌මි, ඉතිහාසයෙහි ලොකු අකුරින් ලියැවෙන්නා වූ මෙ බඳු ප්‍රස්‌තාවෙයෙක දී යුවති පති දෙදෙනාට ආශිර්වාද කිරීමේ උසස්‌ තනතුරට පත් වූ මම ඇත්තෙන් ම පිනැත්තෙක්‌ නො කියා බැරි ය. මේ නම් මට වඩා උගත් මට වඩා වියත් කෙනෙකුන් විසින් කළ යුත්තෙකි. එ බඳු අය මෙහි එමට සිටිත්. ඔහු ඉවසත් වා!
"මේ දෙවියන් ද සතුටින් පුල පුලා ඉන්නා ප්‍රස්‌තාවයෙකි. ලෝකය ඇති වූ දා සිට සතුරු ය යි ප්‍රසිද්ධ වූ දෙපක්‍ෂයෙක්‌ මිතුරු වූ හ. නො වෙනස්‌ විය හැක්‌කෙකැයි සම්මත වූවෙක්‌ වෙනස්‌ විය. ඔහු ගේ ගෝත්‍රයෙහි දෙ වැනි නොවන්නා වූ තරුණයෙක්‌ ඇය ගේ ගෝත්‍රයෙහි දෙ වැනි නොවන්නා වූ තරුණියක පාවා ගත. ඉතින් සියල්ලන් ගේ සිත් ප්‍රීතියෙන් පිරී ඉතිරී යෑමට මෙයට වඩා සුදුසු ප්‍රස්‌තාවයක්‌ වේ ද?
"පතියා සියළු ගුණයෙන් අනූන ය. ඔහුගේ ගෝත්‍රහෙයි අන්‍ය තරුණයෝ ඔහු කීවක්‌ කරන්නට මො මැළි වෙති. එසේ කොට දොම්නසට නො පැමිණෙති. ඔහුගේ මවුපියෝ ද ගුරුවරු ද ඔහු නිසා ආඩම්බර වෙති. බැහැර අය ද ඔහු එරුණයට ආදර්ශයක්‌ කොට දැක්‌වීමට යුහුසුලු වෙත්.
"යුවතිය ද සියලු ගුණයෙන් අනූන ය. ඇය ඇය ගේ ග්‍රෝත්‍රයෙහි තරුණියනට ආදර්ශ කොට දැක්‌ වූ තැන් මම දනිමි. මවුපියනට ඇති කීකරු කමට ඔවුන් ගේ මහත් ආදරය සාක්‍ෂිය. නෑදෑයනට ඇති ළැදි කමට ඔවුන් ගේ අගනා තෑගි බෝග සාක්‍ෂි ය. මිත්‍රයනට ඇති හිතට ඔවුන් මේ සා ගණනක්‌ මෙහි පැමිණීම සාක්‍ෂි යි. පෙර මහත් පින් කළ බවට මෙ වැනි පතියකු ලැබීම සාක්‍ෂී යි.
"වචනයක්‌ නොකිය හැකි යුවළෙකි. වරදක්‌ නො දැක්‌විය හැකි නැකැතෙකි. අඩුවක්‌ නො සෙවිය හැකි පිරිසෙකි. වැඩියක්‌ නොපැතිය හැකි උත්සවයෙකි. ප්‍රීතියෙන් අප ගේ සිත පිරී ගියේ ය. ආශිර්වාදයෙන් අහස පිරුණේ ය. සුබ ලකුණෙන් ඇස පිබිඳුණේ ය. මේ බඳු තන්හි මෙ බදු යුවළකට ආ වඩන්නට වීම කාට නම් ආඩම්බරයට හේතු නොවේ ද?
"මේ බඳු ප්‍රස්‌තාවවල දී අවවාද කරන්නට සැරසෙන්නෝද ඇත. මම ඒ ගණයට අයත් නො වෙමි. මඟුල් සබෙහි අවවාදත් මඟුල් බොජුන් හලෙහි ජය පානත් එක බඳු බව මම දනිමි."
එහෙත් අවවාද නො කළැ යි කියන අයට අවකාශ නො කරන පිණිස මම මෙසේ කියමි. සියලු දෙවියනි, අඩුවක්‌ නොදක්‌වා මොවුන් රක්‌නා ලෙස ඔබ හැම හට අවවාද කෙරෙමි. යුවති පතියා ගේ දෙ ගුරුනි, ඔබගේ කුලයට පුතකු ලැබුණා සේ සලකා ගන්නට අවවාද කෙරෙමි. පතියා ගේ දෙගුරුනි, ඔබගේ කුලයට දුවක ලැබුණා සේ සිතා ගන්නට අවවාද කෙරෙමි. සකල ඥාති මිත්‍රයෙනි, ඔබගේ සැලකිල්ලට, ගෞරවයට, බහුමානයට සුදුසු තවද කුලයක්‌ ඇති වූ බව තරයේ සිතට ගන්නා ලෙස අවවාද කෙරෙමි.
යුවතිපතියෙන්, ඔබ දෙදෙනා ගේ ප්‍රේම බන්ධනය බුරුල් නොකරන සේ, ගරහනු කැමැතියන්ගේ මුව හරින්නට ඉඩ නොතබන සේ, පසසනු කැමැත්තියන් ගේ මුව වසන්නට අචකාශ නොදෙන සේ, සැපත් එන දොර හැර තබන සේ, විපත් එන දොර වසාලන සේ, අවවාද කෙරෙමි. මේ මැත දොඩන්නා වූ කපටය, මින් මතුත් මෙ බදු මඟුල් කෑමක ට එන්නට තගේ පින් ඉතිරි වුවහොත්, තගේ කට රැක ගන්නා ලෙස තට ද අවවාද කෙරෙමි.
පින්වතුනි, මෙතෙක්‌ විහිළු කථායෙන් කළ හිරිහැරය මෙතෙකින් අවසන් වන බැවින් ඉවසන ලෙස ඔබ සැමට ද අවවාද කෙරෙමි." සිනා හඩින් මුළු බිම දෙදරද් දී, රස වින්දවුන් එ තරම් ඉක්‌මනින් කෙළවර පැමිණීම ගැන කොඳුරද් දී, වුයතුන් පසසද්දී, නො සමතුන් ඊෂ්‍යා කරද්දී , තරුණයන් මවිත වද්දී, තරුණියන් අඩ බැලුම් හෙලද්දී, කපට හාමි ගේ මඟුල් දේශනාව කෙළවර විය.
දැන් සියළු ඇස්‌ පතියා දෙසට වැටෙයි. ඔහුගේ පිළිතුර අසන්නට සියල්ලෝ ගෙල දික්‌ කෙරෙති., කන් දික්‌ කෙරෙති, අසුන් හි හරි ගැසී හිඳිති, හිස ඇළ කෙරෙති, මඳ සිනායෙන් මුව සරසති. පතියා කෙළින් විය. දෙතොල් තද කර රස බැලීය. වරක්‌ දකුණත් පසට හැරිණ, වරක්‌ වමත් පසට හැරිණ, වරක්‌ රවුල ඇඹැරැවී ය. වරක්‌ උඩු කය කරකැවී ය. වරක්‌ දකුණු පය එස වීය. වරක්‌ වම් පය එසැවී ය. කෙළවර දී ඔහු ගේ මුව විවර වූයේ ය. ඉන් හඬෙකුත් නැඟිණ. ඒ පිළිතුර යි.
"පින්වත් කපට හාමියාණෙනි, නෑදෑ මිතුරනි, මේ මහත් අපරාධයකැ යි සිතමි. හැකි තරම් බර පැටවුවකු උස්‌ වැටකින් පැන්නැම මෙ තරම් අපරාධයක්‌ නොවේ. එක්‌ අතෙකින් ආදරය බරෙකි. එක්‌ අතෙකින් දෑවැද්ද බරෙකි. එක්‌ අතෙකින් නැති ගුණ වැණුම් බරෙකි. එක්‌ අතෙකින් සැලැකිලි බරෙකි. මෙ බදු ගොඩකට ම යට වූ මගෙන් දේශනාවකුදු පැතීම ඇත්තෙන් ම බලවත් අපරාධයකි. මෙ බදු අවශ්ථාවකට පැමිණෙන්නට සිටින තරුණයන් තැති ගන්වන තරම් දරුණු අපරාධයෙකි."
"එහෙත් කුම් කෙරෙමු ද? කළ යුත්ත කළ මනා මැ යි. දැන් මේ මගේ ද මගේ මේ මේ...අහෝ මම කුමක්‌ කියෙම් ද? මීට පෙර මේ නම කියා පුරුදු අය මේ නම මට කියා දෙත්වා.'ප්‍රියාව' යැ යි සබයෙන් එ කෙක්‌ කීය. පින් සිදු වේවා. දැන් මේ මගේ ද මගේ ප්‍රයි`ව ගේ ද ඇති නැති ගුණ වනා දෙ දෙනාට ම මහත් සෙත් පතා විසිතුරු දේශනාවක්‌ කරන ලද්දේ ය.
ඒකී තරම් ගුණ මා කෙරේ ඇති බවක්‌ මම නොදනිමි. ඒ සියල්ල ඇත්නම් ඉතා හොද බව දනිමි. එ හෙයින් ඇති වේ වා යි මහත් ආශායෙන් පතමි. මගේ....මගේ....හා, මතක යි-මගේ ප්‍රියාව ගුණ වර්ණනාව අසා මගේ සිත සතුටින් ඉපිල යේ ය. එ බදු ගුණ ඇති ප්‍රියාවක ලැබීම මගේ පිනින් නොව, මා ඉදිරියට එළවන්නා වූ මගේ නෑදෑ මිතුරන් ගේ පිනින් සිදු වූ සේ සලකමි.
කෙසේ වුව ද අපගේ ගුණ වැනු, අපට සුබ පැතු අපට ධෛර්ය දුන් මේ කපට හාමියාණන් හට ද, මම මහත් ගෞරවයෙන් ස්‌තුති කරමි. මගේ මේ ප්‍රිය භාර්යාව ද ඒ ස්‌තුති කිරීමට මට රුකුල් දෙන්නීය. අන් සියල්ලටම වඩා අපගේ නෑදෑ මිතුරන් ගේ මහත් ආදරය විඳ ගන්නට ලැබීම මේ උත්සවයේ ඉතා උසස්‌ ලක්‍ෂණය කොට අපි දෙදෙන ම සලකමු.
"මේ දිග දෙශනාවකට ප්‍රසතාවය නොවේ. මෙ බදු අවස්‌ථාවකට පැමිණි මේ පළමු වැනි වාරය යි. බැරි කම ය. නුහුරු කම ය. යනා දි කීපයකින් අමාරුවට පැමිණ සිටින හෙයින් යම් වරදක්‌ වුව ද කමා කරන මෙන් ඉල්ලමි. අපි නැවත ද සියලු පිරිසට ස්‌තුති කෙරෙමු."
තව ද දේශනා කිහිපයක්‌ පැවැත් වුණු පසු ආශිංසන පත්‍ර කියැවීමේ වාරය පැමිණියේ ය. එක්‌ තරුණ කුකුලෙක්‌ ඉතා දිග පළල ඇති පතක්‌ වැර දී ඔසවා ගෙන කියවන්නට පටන් ගත.
"සවසති"
ශ්‍රී සාර විරාජිත සකල නගරාංග ග්‍රීන් අනූන වූ හිවලා වල නම් පුර ප්‍රවරයේ හි ඥානසවාමි නාමොපලක්‍ෂිත ශෘගාලධිපතීන් වහන්සේ ගේ ප්‍රිය පුත්‍ර වූ............."
මෙතෙක්‌ ඉතා අමාරුයෙන් අසා ගෙන සිටි පතියා ගේ ඉවසිල්ල කෙළවර වියැ. හේ දකුණත ඔසවා ආශිංසන පත්‍රය කියැවී ම නැවැත්වී ය. මෙසේ ද කීය.
"නෑදෑ මිතුරෙනි, මෙබදු ප්‍රස්‌තාවවල දී ආශිංසන පත්‍ර කියැවීම අප අතර ද පෙර පැවැතුණු බව ඇසිමි. නැති උසස්‌ කමී වනා නො තේරෙන භාෂායෙන් ලියන ලද ආශිංසන පත්‍රයක්‌ කියවනු අසා සිටීමට දැන් නරි කැමති නැත. නරින් හට ද නින්දාවක්‌ වු මේ සිරිත නරයන් අතර පැති යෑමෙන් අපට කිම? අපි දැන දැන මේ වැනි විහිළුවලට ඉඩ නොදෙමු."
ප්‍රීති නාද මධ්‍යයෙහි ආසී පත සබයෙන් බැහැරට ගෙන යන ලදී. යුවති පති හු ද පුවරුයෙන් බස්‌සන ලද්දා හු අසල වූ අසුනෙක හිඳ ගත් හ.
ශිල්ප 64