හිවල් හාමි විසින් කොටි කටුසු හටනට දිනත්. තැනත් නියම කරන ලදී. සභා භුමියෙහි දී එසේ නොකරන ලද්දේ කාරියෙ හි අමාරු බවක්‌ නිසා නොවේ. සෙස්‌සවුන් දැන ගත හොත් එ තැනට ඔවුන් ද පැමිණීමෙන් සටනට බාධා ඇති විය හැකි නිසා ය.
කොටි රාළ හාමි ඉදිරියෙහි දී නම් ඔහුට හිවල් හාමිට වඩා හිතවතෙක්‌ නෑත. " කටුසු රාළ හාමි දැන් ම මට්‌ටු කළ ය;තුයි. අලි රාළ හාමි ඉක්‌මන් වී ඒ මේ අත හැරෙන විට පණ බියෙන් කටුසු හාමි රාළ හාමි ගේ නාසයට රිංගා ගත්තා.
අලි රාළ හාමිට අමාරු වුණේ එයිනි. ඉතින් කටුසු හාමි සිතා ඉන්නේ අන් සියල්ලන් හටත් ඒ අමාරුව වෙයි කියා. මේ හටනින් තමා, කටුසු හාමි මැකෙන්නේ. රාළ
හාමි ට එක වරටත් මදි කටුසු හාමි. එදා සභාවෙ හි දී ම ඔහු මකන්නට රාළ හාමි ගියා නම් හොඳ මදි. ඛටුසු හාමිට පිළිවනි හීන් අතු අගෙක වුණත් ඉන්නට. ඉතින් රාළ හාමි ට පිළිවන් ද එ තැනට යන්නට ? එ නිසා තමා රාළ හාමි එදා මා නැවැත්තුවේ.
දැන් මා නියම කරන්නේ කටුසු හාමිට බිම ඉන්නට යි. රාළ හාමි ගසක්‌ උඩ නැගී එක්‌ වරම කටුසු හාමි ගේ ඇඟ උඩට පනින්නට ඕනෑ. එයින් කටුසු හාමි ඉවර වෙනවා. මා එය හොඳින් ම දන්නවා."
හිවල් හාමි මෙසේ කී කළ කොටි රාළ හාමි ගේ සිත ඉතා සතුටු විය. කොටි රාළ හාමි සබායෙහි දී එ තරම් ගෙරැවූවත්, අලි රාළ හාමි ට වූ හදිය නිසා මදක්‌ බියෙන් සිටියේ ය. හිවල් හාමි ගේ බසින් එ බිය දුරු විය.
හිවල් හාමිට කටුසු හාමි ද හමුවෙයි. ඒ වෙලාවට කටුසු හාමි ට හිවල් හාමි පමණ හිතවතෙක්‌ නැත.
" කටුසු හාමි, එදා මහා සභායෙහි දී ම කොටි රාළ හාමි මට්‌ටු වෙනවා. මා ඊට ඉඩ නුදුන්නේ ඔබට අන්තරායෙක්‌ වේ දෝ භයින්. සභාව පාළු වුණාට කෝපයෙන් සිටි සියල්ලන් එක්‌ වී ඔබ කුඩු කැරැ දැමුවා නම්, කුමක්‌ කරන්නට ද ? දැන් එසේ වෙන් නෑ. ඔබ බිම ඉන්නවා. කොටි රාළ හාමි ගහකට නැගී ඔබේ ඇඟ උඩට පනිනවා. එ විට ඔබ කටන්නේ ළඟ ම බිම තිබෙන සිදුරට රිංගා ගැනීම යි.
මා එ තැනම සටනට තෝරා ගත්තේ ඔබට මේ වාසිය ලැබෙන පිණිස. ඉතින් කොටි රාළ හාමි උඩ පැන කැරැකැවී තනිව ම සටන් කොට හති වැටුණා ම ඔබ එළියට එනවා. කොටි රාළ හාමි ගස උඩට යනවා, පනිනවා, නටනවා, හති අරිනවා. ඔබ සිදුරට රිංගනවා, එළියට එනවා.
" මෙසේ විසි වරක්‌ කළ පසු ඔබේ වාරය පැමීණෙනවා. කොටි රාළ හාමි බිම ඉන්නවා, ඔහුට කට අරින්නවත් තහනම්. ඔබ ඔහු ගේ ඇස ළඟත් විකනවා. කනත් විකනවා, කිසිල්ලත් විකනවා, යළිත් පනිනවා, යළිත් විකනවා, හැබැයි කටට නම් ළං වන්නට එපා.
මෙසේ විසි වරක්‌ කරන විට කොටි රාළ හාමිට ඇති වෙයි."
" කටුසු හාමි, මේ ලොක්‌කන් ගේ ලොකු කම් බල බලා අප සිටි කල් ඇති. ඔවුන්ගේ තරම ඔවුට හදුන්වා දෙන්නට ඕනෑ. ඔබ තමා ඒ කාරියට හපනා."
මෙසේ කියා හිවල් හාමි කටුසු හාමි ට ධෛර්ය දුන්නේය. කොටි රාළ හාමි ට පහර වදිනවා ට හිවල් හාමි ඉතා සතුටුය.
දිනක්‌ කොටි රාළ හාමි මුව පැටවකු එළාගෙන, හාමිනේ ද සමඟ වළඳමින් සිටින තැනට හිවල් හාමි පැමිණියේ ය. ඔහු කොනකට වී බොහෝ වේලා බලා සිටි නමුත් ලැබුණේ රැවිලිත් ගෙරැවිලිත් පමණෙකි. කොටි දෙමහල්ලන් ගිය පසු හිවල් හාමි නො ඉවසිල්ලෙන් බිම ලෙව කා යන්නට ගියේ ය.
එදා සිට කොටි රාළ හාමිට රිද්දන්නට හිවල් හාමි වාරයක්‌ සොයමින් සිටියේ ය. එ හෙයින් මේ පැමිණි වාරය තදින් බදා ගත්තේය.
සටන් දින පැමිණියේ ය. සටන් බිම වූයේ වනයේ එළි මහනෙකය. එළි මහන දෙසට ඇළ වී තුබුණු ගසෙක්‌ විය. එ ගස ඉදිරියෙහි බිම වූ සිදුරෙකි.
නියම වේලාවට කලින් ම කටුසු හාමි එ තැනට අවුත් ගසෙක අතු අග හිස වන වනා සිටියේය. වේලාව ළං වන විට කොටි රාළ හාමි ද හිවල් හාමි සමඟ පැමිණියේය. වේලාවට විනාඩි දහයකට කලින් හිවල් හාමි මල්ලයන් දෙදෙනා ඉදිරියට කැඳවා නීති මාලාව කියා
දුන්නේ ය.
1. " පහර දෙනුයේ ගසේ කඳ දිගේ අවුත් පහර ලබන්නහු ගේ ඇඟ උඩට පනින්නේය. 2. පහර ලබන්නා කිසිවක්‌ නොකොට කට පියාගෙන ඇස පියා ගෙන සිටිය යුතුය. 3. ' නවතිනු ' ය යි මා කී විට පහර දෙන්නා යළිත් ගස උඩට යා යුතු ය. ' වදිනු ' ය යි කී විට පැන්න යුතුය. 4. මෙසේ විසි වරක්‌ කළ පසු මෙතෙක්‌ පහර ලැබූයේ පහර දෙන්නට යන්නේ ය. 5. මේ නීති කඩ කෙලේ එ කෙණෙහි ම පැරැදුණේ වෙයි."
පළමු කොට පහර දෙන්නේ කවරෙක්‌දැ යි සොයා ගැනීමට හිවල් හාමි කොලයක්‌ ගෙන උඩ දැමී ය. කොටි රාළ හාමි ඉල්ලූයේ ඇතුලු පැත්තය. හිවල් හාමි උඩ දැමූ කොළය අවුත් බිම වැටුණේ ය.උඩට හැරී තිබුණේ ඇතුළු පැත්තය. එ හෙයින් කොටි රාළ හාමි පහර දෙන්නට සැරසී ගස උඩට නැගී සිටියේය. කටුසු හාමි ඔහු ඉදිරියෙ හි බිම සිටියේ ය.
" වදිනු " ය යි හිවල් හාමි මහ හඩ නැගීය. කොටි රාළ හාමි ගොරවා ගෙන කටුසු හාමිගේ ඇඟ උඩට පැන්නේය. බිම පහුරු ගෑවේය.
පස්‌ විකුවේය. නැටුවේ ය. කටුසු හාමි සුනු විසුණු වන්නට ඇතැයි සිතා මහත් කොට සිනා සුණේය. " නවතිනු " ය යි හිවල් හාමි මහ හඬ නැගීය. කොටි රාළ හාමි ගස උඩට ගොස්‌, කටුසු හාමි ගේ කැබැලි කොහි දැ යි බැලීය. කවර කැබැලි ද ? මේ කටුසු හාමි උන්නා වාගේ ම ඉන්නේ.
හිවල් හාමිගේ ඇණැවීම පරිදි කොටි රාළ හාමි යළිදු පැන්නේ ය. යළිදු කැරැකුණේ ය. යළිදූ නැටුයේ යැ. එහෙත් ගස උඩ නැගී බැලූ කළ කටුසු හාමි හුන් වනම හිඳිනු දුටුවේ ය. " කවර පුදුමයක්‌ දැ ?" යි කොටි රාළ හාමි සිතන්නට විය.
මෙසේ විසි වරක්‌ පහර දුන් නමුත් කටුසු හාමි ගේ නගුට නැමීම පමණකුත් කළ නොහැකි විය.
කටුසු හාමි පහර දෙන වාරය පැමිණියේ ය. හේ ගස උඩ නැගී " මෙහි එව, මෙහි එව " ය යි කියන්නාක්‌ මෙන් හිස වනන්නට විය. කොටි රාළ හාමි බිම සිටියේ ය.
" වඳිනු " යනු ඇසෙනවාත් සමඟ ම කොටි රාළ හාමි තදින් ඇස පියා ගත්තේය. කට පියා ගත්තේ ය. සෙමෙන් කොටි රාළ හාමිට ළං ව හොඳට බලා, ඇස ළඟ විකී ය. කන විකීය. කිසිලි විකී ය. කොටි රාළ හාමි වේදනව ඉවසා ගත නොහී ඇඟ නැටැවී ය. එහෙත් පරදින්නට බියෙන් ඇස ද කට ද පියා ගෙන ම සිටියේ ය.
" වනතිනු " යන්න හිවල් හාමි මුවින් පිට විය.
කටුසු හාමි ගස උඩට වන්නේ ය. කොටි රාළ හාමි මඳක්‌ ඇස ඇරී ය. මහත් කොට මුව අයා වෙ}දනවෙන් හඬ නැඟී ය. දස වරක්‌ පමණ මේ පහර වැදීමෙන් කොටි රාළ හාමි ගේ ධෛර්ය ගෙවී ගියේ ය. " දැන් විසි වර නො පිරුණේ දැ ?" යි හේ අසන්නට විය.
හිවල් හාමි ඔහු නළවන්නට උත්සහ කෙළේ ය.
" නෑ රාළ හාමි. තව ම දහ වරයි. "
" නැ, නෑ, දැන් විසි වරටත් වැඩි යි. හිවල් හාමි බොරු කියන්නේ."
" රාළ හාමි, මා බොරු කියන්නේ නෑ. රාළ හාමිට අමාරු නම් ඇත්ත කියන්න. සටන නවත්වන්න පිළිවනි."
" වඳිනු " කටුසු හාමි පැන්නේ ය. කොටි රාළ හාමි ද උන් තැනින් අසහට පැන වනය මැදින් දුවන්නට විය.
ශිල්ප 64