Solving Equations
සමීකරනයක් යනු ගණිතමය ප්රකාශණයකි.
ඉන් යම් ගණිතමය සිද්ධීන් දෙකක් සමාන බව කියයි
1=1
2 + 3 = 5
1=1
2 + 3 = 5
එය සංකේත වලින්ද ලිවිය හැක
x − x = 0.
මෙහිදී x යනු ඕනෑම අගයකි.
x + 1 = 2 සලකා බලන්න.
මෙම සමීකරණය සත්ය වන්නේ x = 1 අගයට පමණි.
වීඡ ගණිතයේදී වරහන් යොදාගැනෙන්නේ යම් සුළු කිරීමක් වෙන්කොට දැක්වීමටය.
පහත දැක්වෙන පහසු උදාහරණය සලකමු.
2(x + 3) = 10 මෙහි x කුමක්ද?
මෙය 2x + 3 = 10 නොවන බව තරයේ අවබෝධයට ගන්න.
මෙහි (x + 3) යන මුළු ප්රකාශනයම වරහන් වලට පිටින් ඇති නිසා 2න් ගුණකල යුතුය.
මේ අනුව අපට වරහන් තුලැති මුළු ප්රකාශනයම තනි එකක් ලෙස සලකා සුළුකිරීම කල හැක.
2(x + 3) = 10
(x + 3) = 5 (දෙපසම එකම සංඛ්යාවකින් බෙදීමෙන්)
x + 3 = 5
x = 2
වෙනත් ක්රමයකට, මෙහිදී වරහන් තුල ඇති ගණන් පළමුව සාදයි
2(x + 3) = 10
2x + 6 = 10
2x = 4
x = 2
මෙහි පලමුව දක්වා ඇති ක්රමය වඩා පහසුය.
එහිදී 3වන පියවරේදී සමීකරණයේ වරහන් අනවශ්ය නිසා ඒවා ඉවත්කර ඇත.
ඒ අනුව වරහන් සහිත සමීකරණයක ගුණකිරීමක් ඇතිවිට එය විසඳාගන්නා අයුරු අපි උගත්තෙමු.
අප දැන් වරහන් සහිත සමීකරණයක බෙදීම සලකා බලමු.
උදාහරණයක් ලෙස:
(x - 1) ÷ 2 = 8
මෙහිදී පලමුවෙන්ම සමීකරණයේ දෙපසම 2න් ගුණකර ගනිමු.
එවිට,
(x - 1) = 8 × 2 දැන් මෙහිදී වරහන් අනවශ්යය.
x - 1 = 16
x = 17
ඉහත (x - 1) ÷ 2 = 8 සමීකරණය පහත පරිදි ලිවිය හැක.
x - 1 = 8× 2
x - 1 = 16
x = 17
මෙය විසඳීමටද එම ක්රමයම භාවිත කරන අතර ලියන ආකාරය පමණක් වෙනස්වේ.
අප දැන් ඉහත කරුණු ඔබ විසින් වටහාගත් ආකාරය සලකා බලමු.
පහත දී ඇති ප්රකාශන විසඳා නොදන්නා රාශීන් සොයන්න.
1. 6(2x - 3) = 42
2. 5(4 - y) = 20
3. (12 + b) ÷ 3 = 7
* වරහන් තුල ඇති ප්රකාශන එකට සලකන්න.
6(2x - 3) = 42
දෙපසම 6න් බෙදූවිට: (2x - 3) = 7
වරහන අතහැර දෙපසටම 3ක් එකතු කිරීමෙන්: 2x = 10
එවිට: x = 5
5(4 - y) = 20
දෙපසම 5න් බෙදූවිට: (4 - y) = 4
වරහන ඉවත්කර දෙපසටම y බැගින් එකතු කිරීමෙන් :
4 = 4 + y
විසඳුම : y = 0
(12 + b) ÷ 3 = 7
දෙපසම 3න් ගුණකර: (12 + b) = 21
වරහන ඉවත්කර දෙපසින්ම 12 බැගින් අඩු කිරීමෙන් : b = 9
* සාරාංශය.
වීඡ ගණිතයේදී කිසියම් ප්රකාශනයක් තනි ප්රකාශනයක් බව පෙන්වීමට වරහන් යොදා ගනී.
උදාහරණයක් ලෙස: (x + 5)
* වීඡ ගණිතයේදී අපට මේ ආකාරයේ ප්රකාශන ලිවිය හැක.
2(x + 5) මෙහිදී (x + 5)ප්රකාශනය 2 න් ගුණකල යුතු බවත්
(x + 5)÷2 හෝ (x + 5)/2
මඟින් (x + 5) ප්රකාශනය 2න් බෙදිය යුතු බවත් ප්රකාශකරයි.
* සමීකරණයකදී අප එක් පසකට යම් දෙයක් කරන්නේ නම් දෙපස සමාන කිරීමට අනෙක් පසටද එයම කල යුතුය.
* වරහන් තුලැති ප්රකාශනයක් තවදුරටත් කිසියම් අගයකින් ගුණකිරීමක් හෝ බෙදීමක් සිදුනොවේ නම් එවිට වරහන ඉවත් කලහැක.