ආකෘතිය හා බස්‌ වහර
 
٠ආකෘතිය
පද්‍ය කාව්‍ය ආකෘතිය ද බෙහෙවින් වැදගත් ය. තමන්ගේ අනුභූතියට, වස්‌තු විෂයට අදාළ උචිත විරිතකට අනුකුල ව ආකෘතිය යෙදීමට කවියා වග බලා ගනී. වචන සුවීකින් පුළුල් අර්ථයක්‌ හුවා දැක්‌වීමට කවියා උත්සුක වෙයි. ගුත්තිල කවියා සිය ආකෘතිය තුළ නිවැරදි වියරණය ද රැකි ආකාරය ප්‍රශංසනීය යි. ගුත්තිලයේ පද්‍යවල ආකෘතිය අවස්‌ථානුකූලව විවිධාකාර වෙයි. සමහර තැන් වල ජන කවි ආර ද යොදා ගනියි.

٠බස්‌ වහර

සහෘදයා තුළ රසෝද්දීපනයක්‌ ආස්‌වාදයක්‌ ඇති කිරීමට නමි සරල, සුගම, ගීතවත්, මටසිලිටි බස්‌ වහරක්‌ යෙදීම අවශ්‍යයෙන් ම කළ යුතු ය. අනුභුතියට, වස්‌තු විෂයට ගැලපෙන ලෙස හැඩ වැඩ දමා, උචිත උපක්‍රම ද භාවිතා කරමින්, සිත පිනවන නිර්මාණාත්මකබස්‌ වහරකින්, සහෘදයා තුළ රස නිෂ්පත්තිය (රස ඉපදවීම) සිදු කිරීමට සාහිත්‍යකරුවා නිතර වෑයමි කරයි.

٠අභ්‍යාස
1.පහත සඳහන් කවිය හොඳින් කියවන්න.

  ගොයමි කැපූ වෙලයි -  අමාවකේ අහස්‌ කුසයි
  ගවීක්‌ නොවූ රටයි-  මලක්‌ නො දැක්‌ක වු ගසයි
  වසන්ත රාජයා නො ගත් - සොබාවෙ සුන්දරියි
  වගෙයි සමන් පුතා ගියෙන් - මෙදා මගේ ගෙයක්‌

2.ඉහත කවියෙන් දැක්‌වෙන සමන් පුතාගේ වෙන් වීම නිසා ගෙය පාළු වී ගිය බව දැක්‌වීමට කවියා සොබා දහමෙන් දැක්‌ වූ උපමා කවරෙ දැයි ලියන්න.


3.පහත සඳහන් කවියෙ හි ඉතිරි පද සමිපූර්ණ කරන්න.

නුග තුර තුනු රුසිරෙන් ද-...........................................................
...........................................................-නිබඳ දිසෙ

4.ඉහත සඳහන් නුග ගසෙ හි අලංකාරය කිවිඳිය අතිශයොක්‌තියෙන් යුතු ව වර්ණනා කරයි. එය උපමා කොට ඇත්තේ කුමකට ද?

5. නිසා කතගෙ බඳවටෙ
 එතුණු අදුරු සළුපොටෙ
 බිඳ හැරදා ලොව වටෙ
 හිරු දෙවිගෙ රැස්‌ වැටෙ

6. ඉහත කවියෙ හි අර්ථය ලියන්න.
   i. කවියා රාත්‍රිය හා අන්ධකාරය උපමා කොට ඇත්තේ කුමන වස්‌තූන්ට ද?

7. පහත සඳහන් කවියෙහි අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් ලියා දක්‌වන්න.

සුරවීන රවී රවී හළුවෝ
දුටු දන මන නෙත් වෙළුවෝ
මන යොන සැර කුසුමළුවෝ
තැන තැන රවී දෙති නළුවෝ

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.
පද්‍ය කාව්‍ය ආකෘතිය ද බෙහෙවින් වැදගත් ය. තමන්ගේ අනුභූතියට, වස්‌තු විෂයට අදාළ උචිත විරිතකට අනුකුල ව ආකෘතිය යෙදීමට කවියා වග බලා ගනී. වචන සුවීකින් පුළුල් අර්ථයක්‌ හුවා දැක්‌වීමට කවියා උත්සුක වෙයි. ගුත්තිල කවියා සිය ආකෘතිය තුළ නිවැරදි වියරණය ද රැකි ආකාරය ප්‍රශංසනීය යි. ගුත්තිලයේ පද්‍යවල ආකෘතිය අවස්‌ථානුකූලව විවිධාකාර වෙයි. සමහර තැන් වල ජන කවි ආර ද යොදා ගනියි.

٠බස්‌ වහර

සහෘදයා තුළ රසෝද්දීපනයක්‌ ආස්‌වාදයක්‌ ඇති කිරීමට නමි සරල, සුගම, ගීතවත්, මටසිලිටි බස්‌ වහරක්‌ යෙදීම අවශ්‍යයෙන් ම කළ යුතු ය. අනුභුතියට, වස්‌තු විෂයට ගැලපෙන ලෙස හැඩ වැඩ දමා, උචිත උපක්‍රම ද භාවිතා කරමින්, සිත පිනවන නිර්මාණාත්මකබස්‌ වහරකින්, සහෘදයා තුළ රස නිෂ්පත්තිය (රස ඉපදවීම) සිදු කිරීමට සාහිත්‍යකරුවා නිතර වෑයමි කරයි.

٠අභ්‍යාස
1.පහත සඳහන් කවිය හොඳින් කියවන්න.

  ගොයමි කැපූ වෙලයි -  අමාවකේ අහස්‌ කුසයි
  ගවීක්‌ නොවූ රටයි-  මලක්‌ නො දැක්‌ක වු ගසයි
  වසන්ත රාජයා නො ගත් - සොබාවෙ සුන්දරියි
  වගෙයි සමන් පුතා ගියෙන් - මෙදා මගේ ගෙයක්‌

2.ඉහත කවියෙන් දැක්‌වෙන සමන් පුතාගේ වෙන් වීම නිසා ගෙය පාළු වී ගිය බව දැක්‌වීමට කවියා සොබා දහමෙන් දැක්‌ වූ උපමා කවරෙ දැයි ලියන්න.


3.පහත සඳහන් කවියෙ හි ඉතිරි පද සමිපූර්ණ කරන්න.

නුග තුර තුනු රුසිරෙන් ද-...........................................................
...........................................................-නිබඳ දිසෙ

4.ඉහත සඳහන් නුග ගසෙ හි අලංකාරය කිවිඳිය අතිශයොක්‌තියෙන් යුතු ව වර්ණනා කරයි. එය උපමා කොට ඇත්තේ කුමකට ද?

5. නිසා කතගෙ බඳවටෙ
 එතුණු අදුරු සළුපොටෙ
 බිඳ හැරදා ලොව වටෙ
 හිරු දෙවිගෙ රැස්‌ වැටෙ

6. ඉහත කවියෙ හි අර්ථය ලියන්න.
   i. කවියා රාත්‍රිය හා අන්ධකාරය උපමා කොට ඇත්තේ කුමන වස්‌තූන්ට ද?

7. පහත සඳහන් කවියෙහි අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් ලියා දක්‌වන්න.

සුරවීන රවී රවී හළුවෝ
දුටු දන මන නෙත් වෙළුවෝ
මන යොන සැර කුසුමළුවෝ
තැන තැන රවී දෙති නළුවෝ

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.

٠බස්‌ වහර

සහෘදයා තුළ රසෝද්දීපනයක්‌ ආස්‌වාදයක්‌ ඇති කිරීමට නමි සරල, සුගම, ගීතවත්, මටසිලිටි බස්‌ වහරක්‌ යෙදීම අවශ්‍යයෙන් ම කළ යුතු ය. අනුභුතියට, වස්‌තු විෂයට ගැලපෙන ලෙස හැඩ වැඩ දමා, උචිත උපක්‍රම ද භාවිතා කරමින්, සිත පිනවන නිර්මාණාත්මකබස්‌ වහරකින්, සහෘදයා තුළ රස නිෂ්පත්තිය (රස ඉපදවීම) සිදු කිරීමට සාහිත්‍යකරුවා නිතර වෑයමි කරයි.

٠අභ්‍යාස
1.පහත සඳහන් කවිය හොඳින් කියවන්න.

  ගොයමි කැපූ වෙලයි -  අමාවකේ අහස්‌ කුසයි
  ගවීක්‌ නොවූ රටයි-  මලක්‌ නො දැක්‌ක වු ගසයි
  වසන්ත රාජයා නො ගත් - සොබාවෙ සුන්දරියි
  වගෙයි සමන් පුතා ගියෙන් - මෙදා මගේ ගෙයක්‌

2.ඉහත කවියෙන් දැක්‌වෙන සමන් පුතාගේ වෙන් වීම නිසා ගෙය පාළු වී ගිය බව දැක්‌වීමට කවියා සොබා දහමෙන් දැක්‌ වූ උපමා කවරෙ දැයි ලියන්න.


3.පහත සඳහන් කවියෙ හි ඉතිරි පද සමිපූර්ණ කරන්න.

නුග තුර තුනු රුසිරෙන් ද-...........................................................
...........................................................-නිබඳ දිසෙ

4.ඉහත සඳහන් නුග ගසෙ හි අලංකාරය කිවිඳිය අතිශයොක්‌තියෙන් යුතු ව වර්ණනා කරයි. එය උපමා කොට ඇත්තේ කුමකට ද?

5. නිසා කතගෙ බඳවටෙ
 එතුණු අදුරු සළුපොටෙ
 බිඳ හැරදා ලොව වටෙ
 හිරු දෙවිගෙ රැස්‌ වැටෙ

6. ඉහත කවියෙ හි අර්ථය ලියන්න.
   i. කවියා රාත්‍රිය හා අන්ධකාරය උපමා කොට ඇත්තේ කුමන වස්‌තූන්ට ද?

7. පහත සඳහන් කවියෙහි අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් ලියා දක්‌වන්න.

සුරවීන රවී රවී හළුවෝ
දුටු දන මන නෙත් වෙළුවෝ
මන යොන සැර කුසුමළුවෝ
තැන තැන රවී දෙති නළුවෝ

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.

2.ඉහත කවියෙන් දැක්‌වෙන සමන් පුතාගේ වෙන් වීම නිසා ගෙය පාළු වී ගිය බව දැක්‌වීමට කවියා සොබා දහමෙන් දැක්‌ වූ උපමා කවරෙ දැයි ලියන්න.


3.පහත සඳහන් කවියෙ හි ඉතිරි පද සමිපූර්ණ කරන්න.

නුග තුර තුනු රුසිරෙන් ද-...........................................................
...........................................................-නිබඳ දිසෙ

4.ඉහත සඳහන් නුග ගසෙ හි අලංකාරය කිවිඳිය අතිශයොක්‌තියෙන් යුතු ව වර්ණනා කරයි. එය උපමා කොට ඇත්තේ කුමකට ද?

5. නිසා කතගෙ බඳවටෙ
 එතුණු අදුරු සළුපොටෙ
 බිඳ හැරදා ලොව වටෙ
 හිරු දෙවිගෙ රැස්‌ වැටෙ

6. ඉහත කවියෙ හි අර්ථය ලියන්න.
   i. කවියා රාත්‍රිය හා අන්ධකාරය උපමා කොට ඇත්තේ කුමන වස්‌තූන්ට ද?

7. පහත සඳහන් කවියෙහි අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් ලියා දක්‌වන්න.

සුරවීන රවී රවී හළුවෝ
දුටු දන මන නෙත් වෙළුවෝ
මන යොන සැර කුසුමළුවෝ
තැන තැන රවී දෙති නළුවෝ

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.

5. නිසා කතගෙ බඳවටෙ
 එතුණු අදුරු සළුපොටෙ
 බිඳ හැරදා ලොව වටෙ
 හිරු දෙවිගෙ රැස්‌ වැටෙ

6. ඉහත කවියෙ හි අර්ථය ලියන්න.
   i. කවියා රාත්‍රිය හා අන්ධකාරය උපමා කොට ඇත්තේ කුමන වස්‌තූන්ට ද?

7. පහත සඳහන් කවියෙහි අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් ලියා දක්‌වන්න.

සුරවීන රවී රවී හළුවෝ
දුටු දන මන නෙත් වෙළුවෝ
මන යොන සැර කුසුමළුවෝ
තැන තැන රවී දෙති නළුවෝ

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.

පළමු පේළියෙ හි එන අනුප්‍රාස වදන් බහු අර්ථය සඳහා ද යෙදේ. එම පද දෙකෙ හි අර්ථය වෙන වෙන ම ලියන්න.

8. උමිමග්ග ජාතකයෙහි නිර්දිෂ්ටිය කොටසෙ හි එන අනුප්‍රාසය යෙදුණු තැන් 4ක්‌ උපුටා දක්‌වන්න. 

9. එළිසම අලංකාරය යෙදුණු ශබිද මාධූයර්යයෙන් කුළුගැන් වු කවියක්‌ ගුත්තිල කාව්‍යයෙන් උපුටා දක්‌වන්න.
(c) Shilpa Sayura Foundation 2006-2017