අජිත් නියෝජන පදනම මත පරිගණක 20ක් ටාෂි වෙත යැවීය. එක් පරිගණක පිරිවැය රු. 50,000 වූ අතර නියෝජනය ටාෂි වෙත යැවීම සදහා අජිත් ප්‍රවාහන වියදම් ලෙස රු.10,000ක් දැරීය. නියෝජනය භාර ගැනීමෙන් පසු අජිත් එවූ රු.500,000 විනිමය බිල්පත ප්‍රතිග්‍රාහණය කළ අතර, එම බිල්පත අජිත් වට්ටම් කර‍‍ෙගනු 570,000ක් ලබා ගත්තේය. ලැබුණු පරිගණක වලින් දෙකක් හොද තත්වයෙන් නොමැති බව ටාෂි හදුනා ගැනීමෙන් අනතුරුව රු. 2,000 ප්‍රවාහන වියදම් දරා ඒවා වහාම අජිත් වෙත යැවී ය. අජිත් රු. 5,000 ක වියදමක් දරා මෙම පරිගණක අලුත්වැඩියා කර මෙම පරිගණක දෙකම 98,000ක අගයකට තොගයට ගන්නා ලදී. අජිත් තමාගේ ගිණුම් කාලච්චේදය අවසානයේ දී ටාෂිගෙන් විකුණුම් විස්තරයක් ලබාගන්නා ලදී. එහි සදහන් වූ විස්තර මෙසේය.

විකුණුම් -

 පරිගණක 10 ක් අත්පිට - එකක් රු. 65,000ක් බැගින්
පරිගණක 05ක් ණයට - එකක් රු. 70,000ක් බැගින්

පරිගණක 01ක් ටාෂිගේ පෞද්ගලික පරිහරණයට තබා ගන්නා ලදී.

වියදම් -

 ගබඩාව වියදම් රු. 18,000යි.
විකුණුම් වියදම් රු. 32,000යි.

ගිණුම් ප්‍රකාර මුළු වියදම් මත 5% වෙළෙද කොමිස් ද ණය විකුණුම් වත 4%ක් කැපකරු තොමිස් ද, ටාෂිට හිමිය. ටාෂි විසින් පෞද්ගලික පරිහරණයට තබා ගත් පරිගණකය වෙනුවෙන් එහි පිරිවැය වූ රු. 50,000ක් ටාෂි ගෙන් අය කිරීමට අජිත් තීරණය කලේය.

අවශ්‍ය වන්නේ,

අජිත්ගේ පොත් වල පහත සදහන් ‍ෙලස ගිණුම්

1. නියෝජන ගිණුම්
2. ටාෂිගේ ගිණුම්
3. හානි වූ ගීණුම්
4. 2003 දෙසැම්බර් 31 දිනට පිළියෙල කරන ශේෂ පත්‍රයේ මෙම නියෝජනයට අදාළ අයිතම

1. විසදුම

නියෝජන ගිණුම

රුපියල් නියෝජනය පිට යැවු බඩු         1,000,000 මුදල් (ප්‍රවාහන වියදම්)                  10,000 ලැබිය යුතු බිල් (වට්ටම්)               30,000 ටාෂි (ආපසු එවිමේ වියදම්)              2,000 ටාෂි (ගබඩා වියදම්)                      18,000 ටාෂි (විකුණුම් වියදම්)                   32,000 ටාෂි (වෙළෙද කොමිස්)                 50,000 ටාෂි (කැපකරු කොමිස්)               14,000 ලාභලාභ (ලාභය)                        100,000                                                1,256,000 ශේෂය ඉ/ ගෙ                              103,000

රුපියල් ලැබිය යුතු බිල්                       103,000 ටාෂි - (අත්පිට විකුණුම්)          650,000                                                         - (ණයට විකුණුම්)                     350,000                                                          - ගැනිලි                                      50,000 ශේෂය ප / ගෙ (ඉතිරිය තොග) 103,000                                                  1,256,000

ටාෂිගේ ගිණුම

නියෝජන - (අත්පිට ගිණුම්)     650,000 (ණයට විකුණුම්) 350,000 (ගැනිලි)                50,000

ලැබිය යුතු බිල්                             600,000 නියෝජන - (ආපසු එවිමේ වියදම්)    2,000                 - (ගබඩා වියදම්)             18,000                 - (විකුණුම් වියදම්)          32,000                 - (වෙළෙද කොමිස්)        50,000                 - (කැපකරු කොමිස්)    334,000  ශේෂය  ප / ගෙ                         1,050,000

හානි වු තොග ගිණුම

රුපියල් නියෝජන ගිණුම                 103,000 මුදල් (අලුත් වැඩියාව)              5,000                                            108,000

රුපියල් තොග ගිණුම                     98,000 ලාභලාභ ගිණුම                 10,000                                        108,000

2003.12.31 දිනට ශේෂ පත්‍ර අයිතම

රුපියල් ජංගම වගකිම් ටාෂි                     334,000

රුපියල් ජංගම වත්කම් නියෝජන ඉතිරි තොගය     103,000

පෙර වැඩ
හානි වූ තොග    -    පිරිවැය                            50,000 × 2            100,000
                             සාමානුපාතික වියදම්        10,000 × 2                1,000
                                                                20   
                        ආපසු එවීමේ වියදම්  
                                                                                                       2,000
                                                                                                                       
                                                                                                    103,000  

ඉතිරි තොග ගණනය කිරීම
                        තොගය  20 – ( 2 + 10 + 5 + 1)  =  2 × 50,000  = 100,000
                        වියදම - අජිත් 10,000 × 2                                    1,000
                                                    20
                        වියදම - ටාෂි 18,000 × 2                                     2,000