සාමාන්‍ය වෙළෙද ව්‍යාපාරයක ශේෂ පත්‍රයක “ප්‍රාග්ධනය” යනුවෙන් දැක්වෙන යෙදුම ලාභ අරමුණු කර නොගත් සංවිධානයක ශේෂ පත්‍රයක දී හදුන් වනු ලබන්නේ “සමුච්චිත අරමුදල” යනුවෙනි.

මෙහිදී සමුච්චිත අරමුදල යනු? සංවිධානයේ වගකීම් ඉක්මවා ඇති වත්කම් ප්‍රමාණයයි. සමුච්චිත අරමුදල මගින් සාමාජිකයින්ගේ අයිතිවාසිකම් දැක්වේ.

ලාභ අරමුණු කර නොගත් බොහෝ සංවිධාන අසම්පූර්ණ ලෙස ගිණුම් වාර්තා පවත්වා ගෙන යන හෙයින් අවසාන ගිණුම් පිළියෙල කිරීමේ දී ගිණූම් වර්ෂය ආරම්භයෙදී පැවති සමුච්චිත අරමුදල සොයා ගැනීමට සිදුවනු ඇත.‍ මේ සදහා තත්ත්ව විස්තරයක් පිළියෙල කර වර්ෂය ආරම්භයේ දී පැවති මුළු වත්කම් වල එකතුවෙන් මුළු වගකීම් ප්‍රමාණය අඩු කර සමුච්චිත අරමුදල ගණනය කරනු ලැබේ.

ආදායම් සහ වියදම් ගිණුමෙන් සොයා ගන්නා අතිරික්තය හෝ ඌනතාවය ශේෂ පත්‍රයේ දී සමුච්චිත අරමුදලට (අතිරික්තයක් නම්) එකතු කිරීම ද (ඌනතාවයක් නම්)අඩු කිරීම ද කරනු ලැබේ.

1. 4 නිදසුන :-

ආසිරි ක්‍රිඩා සමාජයේ ලේඛන වලින් පහත සදහන් තොරතුරු උපුටා ගෙන ඇත.

1. වත්කම් හා වගකීම්

2003.12.31

                                                      රු                      රු
බීම හල ‍ෙතාග                           22,800                 10,000
බීම හල ණය හිමියෝ                  1,050                     5,550
උපචිත වියදම                                 750                     1,875
කාර්‍යයාල උපකරණ (ශුද්ධ           20,000                         ?
ලැබිය යුතු සාමාජික මුද ල්            1,500                    2,650
බීම හල අත ඉතිරි මුදල්                1,000                          ?

2. 2003 වර්ෂය සදහා බැංකු ගිණුමේ සාරාංශයක්

රු           03.1.1 ශේෂය                   89,250       බීම ශල සැපයුම් කරුවන්ට         408,500           සාමාජික මුදල්                 122,100      කඩ කුලී                          112,000           තැන්පතු - බීම හල            530,000      වරිපණම්                           34,300           යිවජීව සාමාජික මුදල්           7,500      පොදු වියදම්                         7,375                                                                    වේතන                              54,000                                                                    03.12.31 ශේෂය             132,675                                                  748,850                                            748,850

3. බීම හල සියලුම විකුණුම් ඵිරිවැය 25% ක ලාභයක් මත අත්පිට මුදලට පමණක් සිදු කරනු ලැබේ.

4. යාවජීව සාමාජික මුදලින් 10 ක් වාර්ෂික ආදායම ලෙස සැලකීමට තීරණය කර තිබුනි. 5.කාර්‍යයාල උපකරණ හීල වන ශේෂ ක්‍රමය මත 10% බැගින් ක්ෂය කළ යුතු ය.

පහත සදහන් දෑ පිළියෙල කරන්න.

1. බීම හල වෙළෙද ගිණුම
   
2. 2003.12.31 දිනෙන් අවසන් වර්ෂය සදහා ආදායම් හා වියදම් ගිණුම හා එදිනට ශේෂ පත්‍රය.

1.4 විසදුම

                             2003.12.31 දිනෙන් අවසන් වර්ෂයේ බිම් හලේ වෙළෙද ගිණුම

ආරම්භක තොගය ගැනුම් අවසන් ලාභය ලාභය

22,800 413,000 435,800 (10,000) 425,800 106,450 532,250

විකුණුම්

532,250     532,250

                   2003.12.31 දිනෙන් අවසන් වර්ෂය සදහා ආසිරි ක්‍රීඩා සමාජයේ
                                                 ආදායම් වියදම් ගිණුම

කඩකුලි     වරිපනම්     පොදු වියදම්     වේතන කාර්යාලඋපකරණ (ක්ෂය) ප්‍රාග්ධන අතිරික්තය

112,000   34,300     8,500   54,000     2,000   19,650 230,450

බිම් හලේ ලාභය සාමාජික මුදල් යාවජිව මුදල්

106,450 123,250        750   230,450

                    2003.12.31 දිනට ආසිරි ක්‍රීඩා සමාජයේ ශේෂ පත්‍රය

සමුච්චිත අරමුදල +ප්‍රාග්/ අතිරික්තය ජංගම වගකිම් ණය  හිමි යාවජීව සාමාජික මුදල උපචිත වියදම්

132,750   19,650      5,550    6,750    1,875

152,400       14,175   166,575

ස්ථාවර වත්කම්    උපකරණ     උපකරණ ක්ෂය වෙන් ජංගම වත්කම් තොගය ලැබිය යුතු හිග සාමාජික මුදල් බැංකු මුදල් මුදල්

20‍,000 (2,000) 10,000   2,650 132,675     3,250

18,000     148,575 166,575

                                                ණය හිමි පාලක ගිණුම

මුදල්                     408,500 ශේෂය ප / ගෙ           5,550                              414,050

ශේෂය ඉ/ ගෙ             1,050 ගැනුම්                    413,000                               414,050

                                                2002.01.01 තත්ත්ව විස්තරය

සමුචිතය අරමුදල                     132,750 ණය හිමි                        1,050 උපචිත වියදම්                   750                                   134,550

තොගය                   22,800 බිම් හලේ මුදල්          1,000 උපකරණ                 20,000 හිග සාමාජික              1,500 මුදල් මුදල් / බැංකු              89,250                                134,550

සාමාජික මුදල්

හිග සාමාජික මුදල්                         1,500 ආදායම් වියදම්       123,250                              124,750

මුදල්                        122,100 ශේෂය ප / ගෙ              2,650                                 124,750

                                                උපචිත වියදම්

මුදල්                       7,375 ශේෂය ප / ගෙ         1,875                                9,250

ශේෂය ඉ/ ගෙ             750 ආදායම් / වියදම්       8,500                                9,250

                                                මුදල් ගිණුම

ශේෂය ඉ /ගෙ          1,000 විකුණුම්              532,250                           533,250

තැන්පත්                   530,000 ශේෂය ප / ගෙ              3,250                                  533,250