19 වැනි සියවස මැඳ භාගය දක්වා භාරත දේශය බ්‍රිතාන්‍ය අධි රාජ්‍යයට යටත් රටක් වශයෙන් පැවතුණි.
භාරත දේශය යටත් විජිත තත්ත්වයෙන් මුදා ගැනීමට වෙර දැරූ පිරිසක් මේ යුගයේ පහළ වීය. මේ අතර අවිහිංසාව තේමා කර ගෙන ඉන්දීය දේශයේ හා ඉන්දීය ජනතාවගේ විමුක්තිය සඳහා මහත් වෙහෙසක් දැරූ වීරෝදාර පුද්ගලයක කැපී පෙනෙනවා. ඒ මහත්මා ගාන්ධි නමින් පරසිදු භාරත පුත්‍රයායි.
ක්‍රි.ව. 1869 දී කතියවාර් ප්‍රදේශයේ පෝර්බන්දාර්හි උපත ලද මෙතූමා මොහන්දාස් කරම්චානිඩ් ගාන්ධි නමින් හැඳින්වුනා. පසු කලකෙ ජනතාව අතර එතූමා , ගාන්ධි ජී , බාපු යන නම්වලින් ද හඳුන්වනු ලැබුවා.
එතූමාගේ පියා වූයේ කබා ගාන්ධිය. ඔහු රාජ්කොට් නම් ප්‍රාන්තයේ අගමැති පදවිය දැරුවෙකි. මෑණියෝ උතූම් ගූණාංග වලින් යුත් භක්තිමත් කාන්තාවක්. ගානධි චරිතාපදානය නම් ඔහුගේ ජීවිත කතාව කියවා එතූමා උගතකූ කිරීමට එතූමාගේ පියා දැරූ වෑයම තොරතූරු දැන ගත හැක.
ක්‍රි.ව. 1914 දී එතූමා ආපසු ඉන්දියාවට පැමිණියා. ඉන්දීය දේශයේ නිදහස් සටන සඳහා මූලිකත්වය ගත්තේ ඉන් පසුවයි. ඉන්දියාව , ජාති , භාෂා , ආගම් , කූල , ගෝත්‍ර ලෙස විවිධත්වයක් ඇති රටක් , ඉන්දියානු ජනතාව එකම සිතූම් පැතූම් , සමුදායකට ගෙන ඒමට එතූමා විශාල උත්සාහයක යෙදුණි. සමානාත්මතාව අගය කළ එතූමා සෑම වෘත්තියකම වටිනාකම අගය කළේය. එතූමා හැම විටම පරාර්ථ සේවය ආදර්ශයෙන්ම පෙන්වා දුන්නේය.
යටත් විජිත පාලන කාළය තූලදී පරිහානියට පත්ව තිබූ ඉන්දියාවේ අධ්‍යාපන තත්ත්වය නංවාලීමටද එතූමා මූලිකත්වය ගත් අතර ආර්ථික වර්ධනය , ඥාන වර්ධනය හා සුචරිත වර්ධනයට ගැලපෙන නව අධ්‍යාපන පිළිවෙතක් සංකල්පනය කිරීමට එතූමා මූලිකත්වය ගත්තා. හින්දු මුස්ලිම් සමගියක් ඇති කිරීමට ද එතූමා මහත් උත්සාහයක් දැරු අතර, අභ්‍යන්තර භේද ඇතිවීම රටේ දියුණුවට බාධකයක් වන බව එතූමා ජනතාවට අවබෝධ කර දුන්නා.
රට තූල එදා පැවති බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයේ සිවිල් නීති කඩ කරමින්, රට වෙනුවෙන් වරින් වර සිරබත් කමින්ද, ඉන්දීය දේශයේ නිදහස වෙනුවෙන් තම ජීවිත පරාත්‍යාගයෙන් කටයුතූ කිරීමට එතුමා කටයුතු කළේය. එතූමාගේ අවංක හා කාරුණික වචන භාරත ජනතාව එතූමා කෙරෙහි වසඟ කරවීමට සමත් වූ අතර. එතූමාගේ නිදහස් ව්‍යාපාරයේ අවිය වූයේ අවිහිංසා වාදයයි.
ක්‍රි.ව. 1947 දී භාරත දේශය නිදහස් රාජ්‍යයක් බවට පත් කර ගැනීමට ගාන්ධිතූමාගේ අප්‍රතිහත ෛධර්යයත් කැපවීමත් ඉවහල් වූ බව අපට පැහැදිලියි. ඔහුගේ උදාර පරමාර්ථය වූයේ තම දේශයේ විමුක්තිය ලබා ගැනීමයි. බල ලෝබිත්වයෙන් රාජ්‍ය නායකත්වය ලබා ගැනීම එතූමා කිසි විටකෙත් අපේක්ෂා කල බව මෙහිදී අමතක නොකල යුතූය. නිදහස් ඉන්දියාවේ ප්‍රථම අගමැති පදවියට ශ්‍රී ජවහර්ලාල් නේරු පත්වූයේ මහත්මා ගාන්ධිතූමාගේ මාර්ගෝපදේශකත්වය යටතේ යි.
ඉන්දියාව නිදහස ලබා වැඩි කලක් යන්නට මත්තෙන් ක්‍රි.ව. 1948 දී ගොඩ්සේ නම් අන්තවාදී ඉන්දියානුෙවකූගේ වෙඩි පහරකින් එතූමා ජීවිතක්ෂයට පත් වුනා. මිය යාමට මොහොතකට පෙර අනේ ඒ මෝඩ පුද්ගලයාට හිංසාවක් නොකරන්න යනුවෙන් කල ප්‍රකාශයෙන් වටහා ගත හැක්කේ අවිහිංසාව හා කරුණාව යන ගති ලක්ෂණ එතූමාගේ හදවත තූලටම කිඳා බැස තිබූ බවයි.
නිහතමානී බව , සරළ දිවි පෙවත , අවිහිංසාව , සත්‍යවාදී බව , කරුණාව වැනි ගූණාංග මුළු මහත් ලෝවැසියන්ට ම එතූමාගේ ජීවිතයෙන් ගත හැකි ආදර්ශයන් බවද කිව හැක.
අද සමාජයේ ජීවත් වන අපට විවිධ අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවෙනවා. එවැනි අවස්ථාවලදී ක්‍රියා කල යුතූ අන්දම පිළිබඳව ගාන්ධි චරිතයෙන් මඟ පෙන්වනවා. සරළ ජීවිතයක් ගත කිරීමේ වැදගත්කම ඒ චරිතයෙන් අපට ගත හැකි හොඳම ආදර්ශයයි. ඒ සමගම අවිහිංසාවෙන් ජය ගැනීමට හැකි බව හොදින් පැහැදිලි වෙනවා.
ශිල්ප 64