අප විසින් දැනට සාර්ව ආර්ථික ආකාතින් 3ක් පිළිබද කරුණු හදාරා ඇත. ඒවා පහත සදහන් පරිදිය.

• සරල ආර්ථිකය


• ඉතුරුම් හා ආයෝජන නොමැති සරල ආර්ථිකය. (මෙහිදි ගිලිහිම් හා එකතුවිම් නැත.)


• ඉතුරුම් හා ආයෝජන ඇති සරල ආර්ථිකය.




• සංවාත ආර්ථිකය


• විවාත ආර්ථිකය

සාර්ව ආර්ථිකයක සමතුලිතතාව පහත සදහන් කොන්දේසි දෙකෙන් කුමන කොන්දේසියක් යටතේ වුවද තිරණය විය හැකිය.

1. ආදායම් = වියදම්, කොන්දේසි යටතේ, එනම්,

Y = E

Y = සමස්ත ආදායම, E = සමස්ත වියදම

2. ගිලිහීම් = එකත්විම් කොන්දේසි යටතේ, එනම්,

W = J

W = ගිලිහිම්, J = එකතුවිම්,

• ආදායම් = වියදම්, කොන්දේසිය යටතේ සාර්ව ආර්ථිකයක සමතුලිතතාව

මේ අනුව සමතුලිත මට්ටමේදි මුළු වියදම, මුළු ආදායමට සමාන විය යුතුය. එනම්,

Y = E

Y = ආර්ථිකයේ මුළු ආදායම වන අතර E = ආර්ථිකයේ මුළු වියදම වේ.

සරල ආර්ථිකයක සමතුලිතතාවේදී

• ඉතිරි කිරිම් හා ආයෝජන නොමැති තත්ත්වය යටතේ,

Y = E

Y = මුළු ආදායම, E = මුළු වියදම.

• ඉතිරි කිරිම් හා ආයෝජන ඇති තත්ත්වය යටතේ,

Y = C + I

ඉතිරි කිරිම් හා ආයෝජන ඇති සරල ආර්ථිකයක E හෙවත් මුළු වියදම C + 1 වලින් සමන්විත වේ. C = පරිභෝජන වියදම ලෙසද, I = ආයෝජන වියදම ලෙසද, සැලකේ.

සංවාත ආර්ථිකයක සමතුලිතතාවේදි

Y = C + I + G

Y = මුළු ආදායම, C = පරිභෝජන වියදම,

I = ආයෝජන වියදම, G = රජයේ වියදම,

විවාත ආර්ථිකයක සමතුලිතතාවේදි

Y = C + I + G + (X – M)

Y = මුළු ආදායම, C = පරිභෝජන වියදම, I = ආයෝජන වියදම,

G = රජයේ වියදම, X = අපනයන ආදායම, M = ආනයන වියදම,