වි්‍යුයත් චුම්බක උවාරන
විද්‍යුත් සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික පරිපථවල විද්‍යුත් චුම්බක විශාල ලෙස උපයෝගි කර ගැනේ. බණු, පිළියවනය වැනි කුඩා උපකරණවලට සිට කේ‍්‍රන් යන්ත‍්‍රවල යොදා ගන්නා විශාල විද්‍යුත් චුම්බක දක්වා නොයකෙුතත් ප‍්‍රමාණයේ උපකරණ සහ යන්ත‍්‍රසුත‍්‍ර වල බහුලව විද්‍යුත් චුම්බක පාවිච්චි කෙරේ.
පිළියවනය
විදුලි ය්නත්‍රෝපකරණ සහ ඉලකේට්‍රොනික් උපරකණ වල බහුලව යෙදෙන පිළියවන ගැන විමසිම ප‍්‍රයෝජනවත් ය. කුඩා ධාරාවකින් වෙනත් පරිපථයකට විශාල ධාරාවක් යැවිම අවශ්‍ය අවස්ථාවල පිළියවනයෙන් ලැබෙන උපකාරය අතිමහත්ය. මෝටර් රථයක එන්ජිම පණගැන්විමට අවශ්‍ය වන විශාල ධාරාව ලබාදෙන්නේ මෙවැනි පිළියවනයකිනි. විදුලි බලාගාරවල, කර්මාන්ත ශාලාවල ආදි වොල්ටියතා දුරස්ථව පාලනය කිරිමට ද පිළියවනය අවශ්‍ය ම සංරචකයකි.
පිළියවනයක මුලික සැලැස්ම 10.10 චිත‍්‍රයෙහි දැක්වේ. මෘදු යකඩ හරයක් සහිත දඟරය චුම්බක වු විට මෘදු යකඩ අත එයට ඇඳි එයි. එවිට ස්පර්ශක එකිනෙකට සම්බන්ධ විමෙන් බාහිර පරිපථය සම්පුර්ණ වේ.
පිලිවනයෙහි ස්පර්ශක වර්ග කිහිපයක් වෙයි. සාමාන්‍යයෙන් විවෘත (NO) සාමාන්‍යයෙන් වැසුණු (NC) සහ මාරුවන (CO) වශයෙනි. මෙයට අමතරව ස්පර්ශක ඒක ධ‍්‍රැව (SP) හෝ ද්වි ධ‍්‍රැව (DP) විය හැක.
දඟරයට සැපයෙන ධාරාව විසන්ධි කළ විගස චුම්බකත්වය නැතිව යන නිසා බාහිර පරිපථය විවෘතවේ.
පිළියවනයක ක‍්‍රියාකාරි වොල්ටියතාව සහ ප‍්‍රතිරෝධය සඳහන් කොට තිබේ. ක‍්‍රියාකාරි වොල්ටියතාවෙන් පිට ක‍්‍රියා කළ හැකි සහනයක් ද පිලියවනයට ඇත. උදාහරණයක් ලෙස 12V පිළියවනයක් 10.5V වුව ක‍්‍රියාත්මකවේ. පිලිවනය ක‍්‍රියාත්මක කිරිමේදි ධාරාව විශාල ලෙස ඉක්මවා නොයාමට වග බලා ගත යුතුය.
බණුව
බණුව නිර්මාණය කර ඇත්තේද විද්‍යුතයේ චුම්බක ශක්තිය පදනම් කරගෙන ය. හැඩයකින් යුත් කාන්දමක ඔතන ලද දඟරයක් මෙහි ප‍්‍රධාන සංරචකය වෙයි.
දඟරයට විචල්‍ය වොල්ටියාතවක් ප‍්‍රධානය කළ විට වොල්ටියතාවේ අඩු වැඩිවිම අනුව දඟරය කම්පනය වේ. දඟරය සම්බන්ධ කොට ඇති කඩදාසි කේතුවද ඒ සමඟම කම්පනයවිම හේතුවෙන් ශබ්ධය නිකුත්වේ ප‍්‍රධානය කරනු ලබන වොල්ටියතාව යම් නාද රටවකට අනුව ජනිත වුවක්නම්, එම මුල් නාද රටාව ම බණුවන් ශ‍්‍රවණය කළ හැක. (චිත‍්‍රය 10.11 බලන්න)
ටේප් රෙකෝඩරය
ටේප් රෙකෝක්ඩය ද නිපදවා ඇත්තේ විද්‍යුත් චුම්බක සංසිද්ධිය ප‍්‍රයෝජනයට ගෙන ය. වාර්තා කර තැබිය යුතු පණිවුඩය රැුගත් විචල්‍ය වෝලටියාතවාක් විද්‍යුත් චුම්බකය වෙත යොමු කරවිට විද්‍යුත් චුම්බකයේ චුම්බකත්වය ප‍්‍රදාන ධාරාවට අනුව වෙනස් වෙයි. චුම්බක ද්‍රව්‍යය ආලෝපිත පටියක් විද්‍යුත් චුම්බකයේ ධ‍්‍රැවයනට ඉතා සමීපයෙන් ගමන් කරයි. එවිට පටියේ ඇති චුම්බක ද්‍රව්‍යය විද්‍යුත් චුම්බකයේ ස‍්‍රාව ඝන්තවයට අනුව අඩු වැඩි වශයෙන් චුම්බක බවට හැරෙනුව පටියේ ඇති චුම්බක වාර්තාව ප‍්‍රදානය කරනු ලැබු වෝලටියතාව වේ අනුපිටපතක් වෙයි.
විදුලි සිනුව
කවුරුත් දැක පුරදු කවුරුත් ද්නනා සරල උපරකණයකිවිදුලි සිනුව, විදුලි සිනුවෙහි විද්‍යුත් චුම්බක බලය සිනුව නාද කිරීමට කෙළින්ම යොදාගනු ලැබේ.
විදුලි සිනුවෙහි පරිපථය රැුගත් චිත‍්‍රයක් 10-13 චිත‍්‍රයේ දැක්වෙයි. බැටරියෙන් පිටවන විදුලි ධාරාව සිනුවෙහි දණ්ඩ දිගේ ගොස්, ස්පර්ශකය හරහා විදුලි චුම්බක දෙකට(M1, M2)ට යයි. එවිට විදුලි චුම්බක දෙකට මුහුණ ලා දණ්ඩට සවි කරන ලද මෘදු යකඩ පටිය චුම්බක වෙත ඇඳ ගනි. සිනුව වදි. දණ්ඩ සිනුව වෙන ඇඳුණු වහාම ස්පර්ශකය හරහා පරිපථ සම්බන්ධතාව බිඳ වැටේ. විදුලි චුම්බකයෙහි චුම්බකත්වය බිඳ වැටිම නිසා, දුන්න විසින් දණ්ඩ ආපසු ඇද ගනු ලබයි. එවිට නැවතත්, ස්පර්ශකය හරහා පරිපථ සම්පුර්ණ වි තවවරක් සිනුව නාද වේ. මෙලෙස, විදුලි සැපයුම ඇති තෙක් නොවත්වා සිනුව වාදනය වෙයි.
ශිල්ප 64