වෝල්ටීයතාව මැනීම
 

විදුලිය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාගැනීමට ධාරාව මෙන්ම වෙල්ටියතාව ද දැන ගැනීමට අවශ්‍ය වේ. බටයක් තුළින් ගලන ජලය පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් ලැබිමට තත්පරයකට ගලන ජල ලීටර ගණන පමන් නොව එම ජලය කුමන පිඩනයක් යටතේ ගලවා ද යන්න දැන ගැනීම ද අවශ්‍ය වන්නාසේය. ( වෝල්ටීයතාව යනු විදුලි පිඩනය යි)




පිඩනයට අනුව ගලන ධාරාව වෙනස් වෙයි. වැඩි පිඩනයක් යටතේ විශාල ධාරාවක් ගලන අතර, පිඩනය අඩුවන විට ධාරාව ද අඩු වේ. අලූත් විදුලි පන්දම් කෝෂයක පිඩනය වෝල්ට් (වෝල්ට් යනු විදුලි පිඩනය මනින ඒකකය යි) 1.5 ක් වේ. එහෙත් ටික දිනක් පාවිච්චි කරන විට කෝෂයේ පිඩනය අඩු වන්නට පටන් ගනි. එවිට ඉන් ලබාගත හැකි ධාරාව ද අඩු වේ. අලූතින් විදුලි කෝෂ යෙදු විදුලි පන්දමක ආලෝකය දිප්තිමත් වන්නටත්, පාවිච්චි කරන විට ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් දිප්තිය අඩු වන්නටත් හේතුව මෙයයි.


විදුලි පන්දම් කෝෂයක වොල්ට් 1.5 ක විදුලි තෙරපුමක් ඇති අතර, කාර්ය බැටරියක එය වෝල්ට් 12 ක් පමණ වේ. බස් සහ ලෝරියවල බැටරි කිහිපයක සම්බන්ධ කොට 24V ක ( "V” වෝල්ට් වෙනුවට යොදන කෙටි යෙදුමකි) තෙරපුරමක් නොහොත් වෝලටියතාවක් ලබාගනු ලැබේ.



චිත‍්‍රයෙන් දැක්වෙන අපේ බහුමානයෙහි පරිමාණ තුනක් (අග‍්‍ර 5 සිට 7 දක්වා) වෝල්ටීයතාව මැනිම සඳහා යොදාගනු ලැබ ඇත. 5 වන අග‍්‍රයෙන් වෝල්් 10 දක්වාද, 6 වැනි අග‍්‍රයෙන් වෝල්ට් 100 දක්වා සහ 7 වැනි අග‍්‍රයෙන් වෝලට් 1000 දක්වා ද වෝලටීයතාව මැනිය හැක. 1-2 චිත‍්‍රයේ පරිපථය පරීක්ෂා කිරිමේ දී වෝලටීයතාව මැනිම සඳහා වු අග‍්‍ර ගැල්වනෝ මානයට M සම්බන්ධ කර ඇත්තේ (1 සිට 4 දක්වා) ධාරාව මැනීමට වු අග‍්‍ර මෙන් නොවන බව පෙනි යනු ඇත. ධාරාව මැනිමේ අග‍්‍ර R1 R2 R3 සහ R4 ප‍්‍රතිරෝධක මඟින් M සමඟ සමාන්තරව සම්බන්ධ කොට තිබේ. එහෙත්, වෝල්ටීයතාව මැනිමට 5 සිට 7 ක්වා වු අග‍්‍ර ප‍්‍රතිරෝධක (R5 සිට R7) මඟින් කෙළින්ම M ගැල්නෝ මොනයට සම්බන්ධ කොට ඇත. මෙය හදුන්වන්නේ ශ්‍රේණිගත කිරිම යනුවෙනි.



වැඩි වෝල්ටියතාවක් මැනිමේ දි වැඩි ධාරාවක් M හරහා ගැලිම සිදු වේ. එහෙත් M තුළින් හා හැකි උපරිම ධාරාව 10mA කි. මෙයට වඩා ධාරාවක් ගැලිම වළකාලන්නේ R5 සිට R7 දක්වා වු ප‍්‍රතිරෝධක මඟිනි. මේ අනුව (5 අග‍්‍රය 10V ක්ද, 6 අගය 100V ක්ද 7 අග‍්‍රය 1000V ක්ද මැනිමට ක‍්‍රමාංකනය කර ඇති නිසා) R5 මෙන් දශ ගුණයක් R6 ද R6 මෙන් දශ ගුණයක් R7 ද විය යුතුය.


වෝල්ටියතාව මැනිමේ දි ද ධාරාව මැනිමේදි අනුගමනය කළ පිළිවෙළ වු වැඩිම පරිමාණයේ සිට අඩු පරිමාණය දක්වා අග‍්‍ර තෝරා ගැනිමේ ක‍්‍රමය අනුගමනය කළයුතු ය. වොල්ටියතා පරිමාණ ද ධාරා මැනිමේ මි.ඇ. පරිමාණ මෙන් සමාන වෝල්ටියතාවට සමාන උත්ක‍්‍රමයක් ලැබෙන සේ සැකසු පරිමාණ (රේඛිය පරිමාණ) වෙයි.










 



 

(c) Shilpa Sayura Foundation 2006-2017